آموزش روش‌های خنک کردن سی‌پی‌یو
آموزش روش‌های خنک کردن سی‌پی‌یو
سی‌پی‌یو یا پردازنده مغز کامپیوتر شماست و حفظ عملکرد آن به شکل خوب و روان بسیار مهم است. معمولاً در صورت ایجاد فشار روی سی‌پی‌یو دمای آن افزایش پیدا می‌کند و با داغ شدن این قطعه سرعت کامپیوتر هم کاهش پیدا کرده و ممکن است کم کم شاهد کرش کردن کامپیوتر و در دراز مدت، از کار افتادن سی‌پی‌یو باشید. در این مطلب به آموزش روش‌های خنک کردن سی‌پی‌یو خواهیم پرداخت از جمله چگونگی نظارت بر دمای سی‌پی‌یو، تشخیص دمای آن و نحوه حل این مشکل بررسی خواهیم کرد.
نحوه نظارت بر دمای سی‌پی‌یو
بررسی دمای سی‌پی‌یو کار بسیار آسانی است. اگر از ویندوز استفاده می‌کنید، Speccy ابزار بسیار خوبی برای عیب یابی کامپیوتر از جمله تشخیص دمای سی‌پی‌یو است. MSI Afterburner هم ابزار خیلی خوب دیگری برای نظارت بر دمای جی‌پی‌یو و سی‌پی‌یو است.
کاربران مک هم می‌توانند از Fanny استفاده کنند که البته جزئیات آن به اندازه Speccy نیست اما به شکل یک ویجت در مرکز کنترل قرار می‌گیرد و امکان دسترسی آسان به آمار فن و سی‌پی‌یو را فراهم می‌کند. طرفداران لینوکس هم می‌توانند با استفاده از ابزار psensor دمای سی‌پی‌یو را چک کنند.
دمای مناسب سی‌پی‌یو چقدر است؟
پاسخ این سوال کمی پیچیده است. هر سی‌پی‌یو به روش خاصی ساخته می‌شود بنابراین هر یک از آنها از نظر میزان فشاری که می‌توانند تحمل کنند محدودیت‌های خاصی دارند. برای مثال دمای 80 درجه برای بعضی سی‌پی‌یوها قابل تحمل است و ممکن است به بعضی دیگر آسیب‌های جدی وارد کند.
در حالت بیکاری
صرف نظر از مدل پردازنده، معمولاً دمای حالت بیکار خیلی متفاوت نیست. حالت بیکار یا Idle وقتی است که سیستم روشن شده اما کار خاصی انجام نمی‌دهد و سیستم عامل در حال انجام کارهای سنگین دیگر (مثل پردازش‌های Superfetch ویندوز) نیست. در چنین حالتی میانگین دمای 30 تا 40 درجه برای پردازنده مناسب است.
تحت بار سنگین
اگر از پردازنده اینتل استفاده می‌کنید، فهرست مشخصات پردازنده را بررسی کنید. باید بخشی تحت عنوان TJunction یا TJ Max را پیدا کنید. این عدد حداکثر رقمی است که ممکن است پس از آن شاهد بروز مشکل باشید. به عنوان یک قانون کلی، سعی کنید دمای پردازنده را همواره 20 الی 30 درجه کمتر از این رقم حداکثری حفظ کنید تا خطری ایجاد نشود.
برای مثال عدد TJunction برای پردازنده Core i5-9500 اینتل 100 درجه سانتیگراد است. اگر از این پردازنده استفاده می‌کنید باید مراقب باشید که دمای آن از 70 الی 80 درجه بیشتر نشود. اما برای AMD شرایط کمی ساده تر است. کافیست عدد Max Temps را در صفحه مشخصات محصول پیدا کنید. این رقم برای پردازنده Ryzen 5 2600X حداکثر 95 درجه سانتیگراد است، بنابراین توصیه می‌شود برای حفظ سلامت پردازنده دمای آن را کمتر از 65 درجه تا 75 درجه نگه دارید.
مصرف شدید سی‌پی‌یو را تشخیص داده و کاهش دهید
پس از اینکه متوجه شدید دمای سی‌پی‌یو بیش از حد افزایش یافته، باید به دنبال کشف علت مشکل باشید. ممکن است مشکل مربوط به نرم‌افزار یا سخت‌افزار کامپیوتر باشد بنابراین شناسایی ریشه مشکل کمی سخت و چالش برانگیز است.
بهتر است کار را با راهکارهای نرم‌افزاری شروع کنید. یکی از اولین کارهای قابل انجام در ویندوز 10 فشردن همزمان کلیدهای Ctrl + Shift + Esc و بررسی هر گونه ناهنجاری در مصرف سی‌پی‌یو است. معمولاً سی‌پی‌یوهای ضعیف تر هنگام اجرای بعضی از سرویس‌ها و فرایندهای ویندوز با مشکل بیشتری روبرو می‌شوند.
گرد و غبار زیاد
پاکسازی کامپیوتر می‌تواند کمک زیادی به کاهش دمای پردازنده کند. اگر صدای فن بیش از حد زیاد است شاید کامپیوتر شما نیاز به یک پاکسازی داشته باشد.
گرد و خاک بیش از حد می‌تواند باعث بروز اختلال در عملکرد فن‌ها و گرماگیر شود اما خوشبختانه پاکسازی قطعات داخلی کامپیوتر کار نسبتاً ساده‌ای است. پیش از شروع کار، با دستتان یک فلز را لمس کنید تا الکتریسیته ساکن به قطعات سیستم آسیب وارد نکند. با استفاده از فشار هوای فشرده از فاصله 6 اینچی گرد و خاک را از تیغه‌های فن، منبع تغذیه، مادربورد و سایر قطعات پاک کنید. برای قسمت‌هایی که دسترسی به آنها سخت است، از گوش پاک کنی که در الکل 90 درصد قرار گرفته استفاده کنید.
نصب نادرست گرماگیر
اگر از خمیر حرارتی استفاده کردید و بعد از چند روز دمای سی‌پی‌یو کم نشد، ممکن است گرماگیر درست نصب نشده باشد. وقتی این اتفاق رخ می‌دهد، گرماگیر به خوبی با پردازنده تماس نخواهد داشت در نتیجه ممکن است دمای پردازنده بیش از حد افزایش یافته و داغ شود.
برای انجام این کار، گرماگیر را برداشته و دوباره نصب کنید. حتماً گرماگیر را با توجه به محل پایه‌های اطراف پردازنده نصب کنید و بسته به نوع گرماگیر آن را با استفاده از یک پیچ گوشتی یا زبانه‌های نصب، محکم کنید.
خرید یک گرماگیر یا فن جدید
فن خنک کننده با دور کردن حرارت از سی‌پی‌یو و انتقال آن به سمت لوله‌های انتقال گرما یا صفحه پایا، دمای سی‌پی‌یو را کاهش می‌دهد. تبدیل حرارت از گاز به مایع از طریق کندانسور باعث خنک شدن قطعات می‌شود. این مایع خنک کننده دوباره از طریق اواپراتور به این سیستم برمی گردد تا بتوان باز هم از آن استفاده کرد.
در کل این فرایند از همان گرمایی که توسط سی‌پی‌یو ایجاد شده بود استفاده می‌شود. اگر خنک کننده یا گرماگیر سی‌پی‌یو قدیمی شده، در این صورت استفاده دوباره از این حرارت باعث کاهش دما نمی‌شود.
اعمال دوباره خمیر حرارتی
خمیر حرارتی شکاف‌های بین سی‌پی‌یو و گرماگیر را پر کرده و به انتقال کارآمد و مؤثر گرما کمک می‌کند. کار با پردازنده‌ی بدون خمیر حرارتی شبیه رانندگی با ماشینی بدون بنزین است و وقتی نشانه‌های هشدار واضح مثل روشن شدن چراغ چک موتور را نادیده بگیرد، موتور بلافاصله از کار خواهد افتاد.
برای اعمال دوباره خمیر حرارتی روی سی‌پی‌یو از این روش استفاده کنید:
• برای بررسی اینکه سی‌پی‌یو به خمیر حرارتی نیاز دارد، گرماگیر را پیدا کرده و از سی‌پی‌یو باز کنید. خمیرهای اضافه را پاک کرده و به اندازه یک نخود روی پردازنده خمیر حرارتی بزنید. دوباره گرماگیر را روی سی‌پی‌یو قرار دهید (که این کار باعث پخش شدن هر چه بیشتر خمیر می‌شود) و با استفاده از Speccy چند روزی دمای سی‌پی‌یو را تحت نظر داشته باشید.
آلودگی بدافزاری
آلودگی‌های بدافزاری جدی باعث سخت تر شدن کار سی‌پی‌یو و بروز اختلال در عملکرد کامپیوتر می‌شود. از جمله این آلودگی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• ویروس‌ها (آلودگی‌های سیستمی، آلوده کننده‌های فایل و ماکروها)
• تروجان‌ها (در پشتی، روت کیت، اکسپلویت و غیره)
• کرم‌ها (از طریق ایمیل، اینترنت، شبکه)
بدافزارهایی که از منابع مختلف استفاده می‌کنند باعث افزایش دمای سی‌پی‌یو و شدت گرفتن صدای فن می‌شوند که از جمله این بدافزارها می‌توان به ویروس‌های استخراج بیت‌کوین (Otorun، Kolab و BTMine) اشاره کرد. طبق بررسی‌های انجام گرفته از ویندوز دفندر، این ابزار ویندوز به اندازه یکسری از بهترین آنتی ویروس‌ها کارایی دارد اما اگر به دنبال یک ابزار سبک وزن برای اضافه کردن لایه‌های امنیتی کامپیوتر خودتان هستید، Malwarebytes برای شما بهترین گزینه محسوب می‌شود.
خودداری از اورکلاک کردن
اورکلاک کردن وقتی صورت می‌گیرد که شما با استفاده از تنظیمات بایوس سرعت و نرخ کلاک سی‌پی‌یو را افزایش می‌دهید که این کار باعث افزایش سرعت و کارایی کامپیوتر می‌شود اما از طرفی منجر به ایجاد حرارت بیشتر و افزایش دمای سی‌پی‌یو خواهد شد. البته همیشه هم اینطور نیست چون در صورت خرید سیستم خنک کننده گرماگیر باکیفیت، دمای سی‌پی‌یو پایین نگه داشته می‌شود.
اما اگر با وجود یک سیستم خنک کننده ضعیف، به شکل افراطی به اورکلاک بپردازید، دمای سی‌پی‌یو بیش از حد افزایش یافته و ممکن است شاهد بروز نقص در عملکرد سیستم باشید. MSI Afterburner برای اورکلاک کردن هم قابل استفاده است.
امیدواریم که با رعایت این نکات سیستم شما در شرایط خوبی قرار بگیرد اما ممکن است آپدیت‌های ویندوز 10 باعث بروز مشکل در سیستم شوند.
منبع : Maketecheasier
